Stel je voor: een 34-jarige bezorger, Mark, die dagelijks met zijn busje door het drukke stadsverkeer rijdt om bestellingen af te leveren. Op een regenachtige dag raakt zijn busje in de slip, hij verliest de controle over het voertuig en komt met hoge snelheid tegen een boom tot stilstand. Mark overleeft het ongeluk, maar zijn leven verandert voorgoed. Hij heeft een dwarslaesie en is vanaf zijn middel verlamd. Het is een nachtmerrie. Hoe nu verder? Wie zorgt ervoor dat Mark de juiste ondersteuning krijgt? Welke verplichtingen heeft een werkgever in zo’n geval?
Dit scenario maakt duidelijk hoe belangrijk het is dat werkgevers goed voorbereid zijn op dit soort situaties. Werknemers zoals Mark, die in hun werk blootgesteld worden aan gevaren in het verkeer , moeten goed verzekerd zijn, ook voor situaties waarin er geen schuld is van een andere partij. Een werkgever heeft de verplichting om een behoorlijke verzekering af te sluiten die dekking biedt voor dit soort situaties. Als een werkgever dit niet heeft gedaan, is de werkgever aansprakelijk te houden voor de gevolgschade.
Ontstaan verzekeringsplicht
De behoorlijke verzekeringsplicht vloeit voort uit het goed werkgeverschap (art. 7:611 BW). Dat artikel schrijft voor dat werkgever en werknemer verplicht zijn zich als een goed werkgever (en goed werknemer) te gedragen. Bij dat goede gedrag past dan ook dat je werknemers die voor hun werk aan de gevaren van het verkeer bloot worden gesteld een behoorlijke bescherming biedt. In het zogenoemde Arena-arrest (HR 12 januari 2001) is de basis gelegd voor de verzekeringsplicht. Na het uitvoeren van bouwwerkzaamheden aan de (toen nog) Amsterdam Arena raken een aantal werknemers gewond als zij terugkeren naar huis. De werknemers reden allen één dag per week als chauffeur en wisselden elkaar dus af. De werkgever had echter alleen voor de inzittenden (en niet de bestuurder) een verzekering afgesloten. Het voertuig raakte betrokken bij een eenzijdig verkeersongeval en het leek erop dat de bestuurder (toevallig reed hij die dag) met zijn personenschade zou blijven zitten. Dit werd door de Hoge Raad niet redelijk geacht. Er werd een verzekeringsplicht in het leven geroepen.
Welke verzekering is redelijk?
In Nederland zijn er tal van verzekeringen af te sluiten voor deelname aan het verkeer. Welke verzekering wordt dan als een behoorlijke verzekering beschouwd? Uit de rechtspraak volgt dat het in ieder geval moet gaan om een schadeverzekering met een dekking van minimaal 1 miljoen euro. Een schadeverzekering is een verzekering die de daadwerkelijke schade vergoedt. In het geval van Mark zal dat gaan om bijvoorbeeld de gemaakte medische kosten, tijd besteed aan persoonlijke verzorging, verbouwingskosten maar ook verlies van arbeidsvermogen en smartengeld (schade vanwege pijn, verdriet en gederfde levensvreugde). Uit een vonnis van de Rechtbank Noord-Nederland (20 juni 2023) volgt dat ongevallenverzekeringen (sommenverzekeringen) niet als behoorlijk dienen te worden beschouwd. Bij dat type verzekering wordt een vaststaande som uitgekeerd aan de hand van het opgelopen letsel.
Aanpassingen werk, omscholing?
In de meeste gevallen kan iemand met een dwarslaesie niet zomaar terugkeren naar hetzelfde werk, maar er kunnen wel mogelijkheden zijn voor aangepast werk. De werkgever is verplicht om samen met de werknemer en de artsen te kijken naar passende oplossingen. In sommige gevallen kunnen er aanpassingen op de werkplek worden gedaan, zoals een aangepaste werkplek of flexibele werktijden. Die verplichtingen vloeien voort uit de Wet Verbetering Poortwachter, maar het helpt enorm als er ook een schadeverzekeraar betrokken is om dit proces te begeleiden (met een belangenbehartiger aan de zijde van het slachtoffer).
Conclusie
De verzekeringsplicht van werkgevers is niet iets waar licht over gedacht moet worden, zeker niet als het gaat om werknemers die dagelijks risico’s in het verkeer lopen. Een ongeluk zit in een klein hoekje en de gevolgen kunnen levensveranderend zijn. Werkgevers moeten ervoor zorgen dat hun werknemers goed verzekerd zijn en dat er maatregelen worden genomen voor de lange termijn, zoals re-integratie en aanpassingen op de werkplek. Zo kan iemand als Mark, ondanks zijn zware letsel, weer zoveel mogelijk het leven oppakken – en de werkgever heeft zijn verplichtingen nagekomen.